Ook de onderzoeksinstituten zien in beter bodembeheer een nieuw kennisproduct. We hebben het dan ook over het verder ontwikkelen en verwaarden van kennis die boeren en tuinders hebben en gebruiken om de kwaliteit van hun eigen grond te verbeteren. En tot slot beseffen overheden dat de land- en tuinbouwbodems een bijdrage leveren aan het oplossen van vele maatschappelijke vraagstukken zoals biodiversiteit, aantrekkelijk landschap, schoon water en berging van water.
Aandacht voor bodem goed voor boeren
De aandacht voor bodem plaatst de boer in een centrale positie. Hij is immers de gebruiker en in veel gevallen eigenaar. Ook hij heeft een groot eigenbelang bij duurzaam bodembeheer. Puur vanuit de landbouwkundige uitdagingen geredeneerd: met minder externe inputs van mineralen en gewasbeschermingsmiddelen, meer opbrengst realiseren, maximaal gebruikmaken van de ecosysteemdiensten die de bodem biedt, via organischestofbeheer een robuustheid creëren die extreme weersomstandigheden (droogte, overvloedige regenval) beter kan tackelen.
Grote vraag is echter hoe we samen kunnen optrekken om én de doelen van boer, bank, verzekeraar, onderzoeker, adviseur, overheid, burger en consument te kunnen verbinden én een vergoeding voor de inspanning van de boer en tuinder te realiseren. Om veranderingen in de bodem tot stand te brengen, zijn andere manieren van werken of investeringen in de bodem nodig.
Een demonstratie groenbemesters bij een biologisch bedrijf. Een special fonds voor de bodem biedt perspectief voor een betere bodemkwaliteit, aldus deskundigen bij LTO. - Foto: Ruud Ploeg
Bodemfonds voor steun aan boeren
Daarom zijn we op zoek naar ‘nieuw geld’. Een bodemfonds dat zichzelf vult, zou weleens dat ‘nieuwe geld’ kunnen zijn. Stel je voor dat bij iedere transactie van een klant van de bank € 0,01 naar het bodemfonds gaat, dat van iedere liter verbruikt drinkwater een bepaald bedrag gestort wordt in dit bodemfonds, bij iedere aankoop van een paar schoenen of spijkerbroek steekt het modebedrijf € 0,10 in het fonds en dat van iedere supermarktbon wordt 0,1% wordt overgemaakt naar het bodemfonds. Het fonds zal binnen een mum van tijd met miljoenen euro’s gevuld zijn. Immers iedere commerciële partij onderkent het belang van de bodem.
Het kantelmoment is daar. De neuzen staan dezelfde kant op. Vele partijen, overheden en commerciële bedrijven: Iedereen lijkt dus te beseffen dat de landbouwbodem weliswaar een historische ontstaansgeschiedenis kent, maar dat tegelijkertijd ook de toekomst van onszelf en anderen erin opgeslagen ligt. Daarnaast zitten er ook euro’s in de bodem, voor boeren in de vorm van voedselproductie, voor anderen in de vorm van commerciële diensten. Deze euro’s opmaken en verbrassen, brengt ons nergens. De euro’s gezamenlijk duurzaam beleggen en investeren in de toekomst, leidt tot een oplossing voor vele maatschappelijke en economische vraagstukken.
Claude van Dongen, LTO-bestuurder Bodem en Waterkwaliteit
Mark Heijmans, LTO-beleidsadviseur Bodem, Water en Lucht
Michael van der Schoot, LTO-projectleider.