De bodem staat volop in de belangstelling. Het zet de boer in een centrale positie.

De bodem staat volop in de belangstelling. Het zet de boer in een centrale positie. Een bodemfonds is dé oplossing voor financiering van boereninitiatieven voor een betere bodem en lost tegelijk maatschappelijke vraagstukken op, vinden deskundigen bij LTO.

De landbouwbodem mag zich verheugen op een brede belangstelling. Een groot aantal actualiteiten onderstreept dit. Recent lanceerden de Rabobank, Vitens en ASR een initiatief om een instrument te ontwikkelen dat aangeeft hoe de bodemkwaliteit zich ontwikkelt. Ook de brief (Kamerbrief - Bodemstrategie van 23 mei 2018) van LNV-minister Schouten zien we als een stimulans voor de LTO-visie op het belang van beter bodembeheer. En in de eerste contouren van het nieuwe klimaatbeleid voor de komende 20 jaar, krijgt de bodem de aandacht die het verdient.

Het is inmiddels een welbegrepen eigenbelang dat iedereen de bodem centraal zet in de beleidsvoornemens. En dat is de aanjager voor verandering. Voor waterbedrijven is een gezonde bodem het medium om voor de generaties na ons ook schoon drinkwater te garanderen. Banken en verzekeraars hebben een deel van hun verdienmodel gebaseerd op waardestijging van de grond. Grond die vruchtbaar is, is van veel grotere waarde.

Ook de onderzoeksinstituten zien in beter bodembeheer een nieuw kennisproduct. We hebben het dan ook over het verder ontwikkelen en verwaarden van kennis die boeren en tuinders hebben en gebruiken om de kwaliteit van hun eigen grond te verbeteren. En tot slot beseffen overheden dat de land- en tuinbouwbodems een bijdrage leveren aan het oplossen van vele maatschappelijke vraagstukken zoals biodiversiteit, aantrekkelijk landschap, schoon water en berging van water.

Aandacht voor bodem goed voor boeren

De aandacht voor bodem plaatst de boer in een centrale positie. Hij is immers de gebruiker en in veel gevallen eigenaar. Ook hij heeft een groot eigenbelang bij duurzaam bodembeheer. Puur vanuit de landbouwkundige uitdagingen geredeneerd: met minder externe inputs van mineralen en gewasbeschermingsmiddelen, meer opbrengst realiseren, maximaal gebruikmaken van de ecosysteemdiensten die de bodem biedt, via organischestofbeheer een robuustheid creëren die extreme weersomstandigheden (droogte, overvloedige regenval) beter kan tackelen.

Grote vraag is echter hoe we samen kunnen optrekken om én de doelen van boer, bank, verzekeraar, onderzoeker, adviseur, overheid, burger en consument te kunnen verbinden én een vergoeding voor de inspanning van de boer en tuinder te realiseren. Om veranderingen in de bodem tot stand te brengen, zijn andere manieren van werken of investeringen in de bodem nodig.

Een demonstratie groenbemesters bij een biologisch bedrijf. Een special fonds voor de bodem biedt perspectief voor een betere bodemkwaliteit, aldus deskundigen bij LTO. - Foto: Ruud Ploeg
Een demonstratie groenbemesters bij een biologisch bedrijf. Een special fonds voor de bodem biedt perspectief voor een betere bodemkwaliteit, aldus deskundigen bij LTO. - Foto: Ruud Ploeg

Bodemfonds voor steun aan boeren

Daarom zijn we op zoek naar ‘nieuw geld’. Een bodemfonds dat zichzelf vult, zou weleens dat ‘nieuwe geld’ kunnen zijn. Stel je voor dat bij iedere transactie van een klant van de bank € 0,01 naar het bodemfonds gaat, dat van iedere liter verbruikt drinkwater een bepaald bedrag gestort wordt in dit bodemfonds, bij iedere aankoop van een paar schoenen of spijkerbroek steekt het modebedrijf € 0,10 in het fonds en dat van iedere supermarktbon wordt 0,1% wordt overgemaakt naar het bodemfonds. Het fonds zal binnen een mum van tijd met miljoenen euro’s gevuld zijn. Immers iedere commerciële partij onderkent het belang van de bodem.

Het kantelmoment is daar. De neuzen staan dezelfde kant op. Vele partijen, overheden en commerciële bedrijven: Iedereen lijkt dus te beseffen dat de landbouwbodem weliswaar een historische ontstaansgeschiedenis kent, maar dat tegelijkertijd ook de toekomst van onszelf en anderen erin opgeslagen ligt. Daarnaast zitten er ook euro’s in de bodem, voor boeren in de vorm van voedselproductie, voor anderen in de vorm van commerciële diensten. Deze euro’s opmaken en verbrassen, brengt ons nergens. De euro’s gezamenlijk duurzaam beleggen en investeren in de toekomst, leidt tot een oplossing voor vele maatschappelijke en economische vraagstukken.

Claude van Dongen, LTO-bestuurder Bodem en Waterkwaliteit

Mark Heijmans, LTO-beleidsadviseur Bodem, Water en Lucht

Michael van der Schoot, LTO-projectleider.

Om de gebruiksvriendelijkheid van onze website en diensten te optimaliseren maken wij gebruik van cookies. Deze cookies gebruiken wij voor functionaliteiten en analytische gegevens. U vindt meer informatie in onze Privacy statement.